21فوریه(دوم اسفند) روز زبان مادری
روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده‌است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبانها اعلام کرد.
دلیل نامگذاری روز جهانی زبان مادری از زمانی آغاز شد که در سال ۱۹۵۲ دانشجویان دانشگاههای مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می‌شد و هنوز مستقل نشده بود، از جمله دانشجویان دانشگاه داکا و دانشکده پزشکی آن تلاش جهت ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تظاهرات مسالمت آمیزی در این شهر براه انداختند.
به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آنها تیر اندازی کرده عده‌ای از آنها را کشت. بعد از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای اولین بار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ نوامبر (برابر با دوم و گاهی اول اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته می‌شود و برنامه‌هایی در ارتباط با این روز برگزار می‌گردد
مهاجرت و عدم توجه به زبان مادری در روستا ها و شهر ها ، باعث فراموشی و نابودی بسیاری از زبانهای اصیل وباستانی این مرز و بوم گردیده است.
این معضل در اکثر شهر ها و روستاهای ایران گریبانگیر زبانها و لهجه های شیرین بومی و محلی گردیده است و در این میان روستا های شاهرود خلخال نیز از این جریان مستثنی نبوده است و در واقع میتوان ادعا نمود اگر بی توجه ای به زبان مادری به همین منوال پیش برود تا چند سال دیگر هیچ اثری از زبانهای بومی این دیار منجمله زبان تاتی باقی نخواهد ماند!
متاسفانه بیشتر پدران و مادران با فرزندان خود به زبان فارسی سخن میگویند و این خود اولین تیشه بر ریشه این زبان به شمار می آید.
آنچه از شواهد و مستندات تاریخی بدست ما رسیده است زبان تاتی قدیمی ترین زبان زنده آذربایحان است که بعد از پشت سر گذاشتن چندین هزار سال از وقایع تلخ و شیرین تاریخی ، تا به امروز به بقای خود ادامه داده است.اما با گسترش مهاجرت ، شهر نشینی و تکلم به زبان ملی ،سیر نابودی و فراموشی این زبان روبه فزونی نهاده است.
بسیاری از پدر و مادران با کودکان خود به زبان فارسی سخن میگویند و شاید روزی فرا رسد که فرزندان این سرزمین دیگر آوای زبان تاتی را نشنوند .
نمونه ای از زبان مردم تبریز در سالهای 721 و 723 قمری ، که در کتاب سفینه تبریز به یادگار مانده است.
اشعار و نوشتاری از شعرا و دانشمندان آذربایجانی به زبان تاتی (آذری ) باقی مانده که حکایت از قدمت این زبان در مناطقی از آذربایجان دارد که امروزه دیگر در آن مناطق بدان زبان سخن نمیگویند.
اشعاری به زبان تاتی (آذری ) از شعرای آذربایجانی
....
به عشق‌ات گر همام از جان برآیذ مواژش کان بوان بمرت وارست
کرم خا و ابری بشم بوینی به بویت خته بام ژاهنام
همام تبریزی
وهار و ول و دیم یار خوش بی اوی یاران مه ول بی مه وهاران
همام تبریزی
* * * * * * *
همه کیژی نَهَند خُشتی بَخُشتی بَنا اج چو کَه دستِ گیژی وَنیژه
همه پیغمبران خُو بی و چو کِی محمدمصطفی کیژی وَنیژه
عبدالقادر مراغی (به نقل از خواجه محمود خوجانی)
* * * * * * *
دیره کین سربه سودای ته گیجی دیره کین چش چو خونین اسره ریجی
دیره سرباستانه اچ ته دارم خود نواجی کووربختی چوکیجی
بانو باغبان اردبیلی
* * * * * * *
مَوازِش از چه اویان مانده دوریم از چه اویان خواصان پشت زوریم
وهشتیم دوش با عرض و بکرسی سلطان شیخ زاهد چوگان گوییمپ
----------------------
موازش از چه اویان مانده دوریم از چو اویان خواصان پشت زوریم
دهشم درویش با عرش و به کرسی سلطان شیخ زاهد چو کان کویم
شیخ صفی‌الدین اردبیلی
* * * * * * *
| ولی ترجیع پنجم در نیایم جز به دستوری | که شمس الدین تبریزی بفرماید مرا بوری | |
| مرا گوید بیا، بوری که من باغم تو زنبوری | که تا خونت عسل گردد که تا مومت شود نوری |
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
